Wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen: dat zijn de twee smaken die we in Nederland kennen. Tussen deze soorten verlof zit een belangrijk verschil, dat niet altijd even duidelijk is. Met dit artikel in je achterzak hoef je geen seconde meer te twijfelen over wettelijke of bovenwettelijke vakantiedagen. Je weet precies wanneer je welke vakantiedagen kunt nemen. Dus zet je strandstoel klaar en geniet van een welverdiende vakantie!
Wat zijn bovenwettelijke vakantiedagen?
Bovenwettelijk verlof zijn de vakantiedagen die je boven op het wettelijke minimum hebt opgebouwd of krijgt. Veel mensen in Nederland krijgen meer vakantiedagen per jaar dan het minimum. Hoeveel ‘extra’ dagen je krijgt, is afhankelijk van branche en werkgever. Dit type verlof is niet bij wet geregeld.
Of je recht op bovenwettelijke vakantiedagen hebt, en hoeveel het er zijn, is vastgelegd in een CAO of arbeidsovereenkomst. Ben je er niet zeker van of je extra vakantiedagen hebt? Controleer dan je arbeidsovereenkomst of CAO.
Wat zijn wettelijke vakantiedagen?
Als werknemer in Nederland krijg je een wettelijk vastgesteld aantal vakantiedagen per jaar. Deze vakantie-uren bedragen vier keer het aantal contracturen. Dit noemen we ook wel verlofuren.
Als je heel het jaar door 25 uur per week werkt, heb je recht op 100 vakantie-uren in dat jaar. Wanneer je 40 uur per week werkt in het hele jaar, heb je recht op 160 verlofuren.
Hierdoor heb je altijd recht op 4 weken vakantie, ongeacht het aantal uren dat je per week werkt.
Uiteraard ben je niet verplicht om die weken in één keer op te nemen. Je kan je vakantiedagen ook gewoon in losse uren opnemen.
Deze vakantiedagen zijn wettelijk vastgelegd en worden door je werkgever doorbetaald.
Wat is het verschil tussen wettelijk en bovenwettelijk verlof?
Wettelijke vakantiedagen zijn de vakantiedagen waar elke werknemer recht op heeft in Nederland. Hieronder verstaan we dus vier keer het aantal contracturen in de week. Iemand die fulltime werkt, krijgt elk jaar dus vier fulltime weken vakantie. Ditzelfde principe werkt dus ook voor iemand met minder uren.
Bovenwettelijke vakantiedagen, het woord bovenwettelijk zegt het eigenlijk al, zijn de extra dagen boven op het minimum aantal. Deze dagen zijn afhankelijk van de afspraken die gemaakt zijn tussen werkgever en werknemer. Een werkgever is dan ook niet verplicht om extra vakantiedagen te geven, tenzij dit in de CAO vermeld staat.
Hoelang zijn bovenwettelijke vakantiedagen geldig?
| Soort | Geldig |
|---|---|
| Wettelijke vakantiedagen | 6 maanden na opbouw |
| Bovenwettelijke vakantiedagen | 5 jaar na opbouw |
Werkgevers opgelet!
Je moet je werknemers op tijd en duidelijk informeren wanneer vakantiedagen gaan vervallen. Doe je dat niet? Dan behouden je werknemers hun recht op de wettelijke vakantiedagen die nog niet opgenomen zijn.
Op hoeveel vakantiedagen heb ik recht?
Je hebt wettelijk recht op 4 keer het aantal uren dat je per week werkt. In het geval van een volledige werkweek van 40 uur heb je recht op 160 uur vakantie. Dit zijn omgerekend 20 vakantiedagen per jaar.
Alle extra vakantiedagen boven op dit wettelijke aantal, noemen we de bovenwettelijke vakantiedagen. Een werkgever bepaalt in overleg met zijn medewerkers hoeveel dit er zijn.
In veel situaties ben je gebonden aan een CAO. Zo kan het zijn dat er een bepaald aantal bovenwettelijke vakantiedagen is vastgelegd in de CAO. In het geval van een minimum-CAO heb je recht op minimaal het aantal dagen dat is vastgelegd. Bij een standaard-CAO heb je recht op het exacte aantal voorgeschreven vakantiedagen.
Bijhouden van bovenwettelijk vakantiedagen
Een goede registratie van vakantie en verlof is belangrijk. Een systeem voor verlof- en vakantieregistratie is dan ook cruciaal. In zo’n systeem kan eenvoudig onderscheidt gemaakt worden tussen de wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen. Hierdoor is de werknemer altijd op de hoogte van het aantal vakantiedagen.
Dankzij het systeem kan de HR-manager of leidinggevende gemakkelijk zien hoeveel vakantiedagen iedere werknemer al heeft opgenomen en wat het actuele verlofsaldo is. Tegenwoordig kan de medewerker dit ook inzien en indienen via een app zoals AFAS Pocket.
Mogen vakantiedagen worden ingetrokken?
Je hebt als werknemer recht op het aantal dagen dat is vastgesteld in je contract of CAO. Uiteraard moet dit minimaal voldoen aan de wettelijk vastgestelde 20 vakantiedagen. Je vakantiedagen, bovenwettelijk of wettelijk, mogen niet ingetrokken worden.
Daarnaast mag een werkgever ook niet de werknemer onder druk zetten of verplichten om vakantiedagen in een bepaalde periode op te nemen, tenzij dit in de arbeidsovereenkomst of in de CAO vermeld staat.
Voorkom ophef over vakantiedagen door regels omtrent dit onderwerp vast te leggen in een personeelsreglement en arbeidsovereenkomst. Hierdoor zorg je voor duidelijkheid en bescherm je zowel de werkgever als werknemer.
Kan ik mijn vakantiedagen laten uitbetalen?
Bij sommige werkgevers heb je als werknemer de mogelijkheid om je niet-opgenomen bovenwettelijke vakantiedagen uit te laten betalen door je werkgever.
Echter kun je je werkgever hier niet toe verplichten. Andersom mag de werkgever je ook niet verplichten om deze dagen uit te laten betalen.
Je wettelijke vakantiedagen mag je niet laten uitbetalen. Er is één uitzondering. Aan het einde van je dienstverband is dit namelijk wel toegestaan.
Je werkgever mag dan alle vakantiedagen die je niet hebt opgenomen, zowel de wettelijke als de bovenwettelijke dagen, uitbetalen.
Wat gebeurt er met mijn vakantiedagen als ik ziek ben?
Op het moment dat je ziek wordt tijdens je vakantie geef je het door aan je werkgever. Hierdoor raak je de vakantiedagen waarop je ziek bent niet kwijt. Deze dagen worden dan ziektedagen. Daarnaast spreek je met je werkgever vervolgens af om je vakantie-uren op een ander moment op te nemen.
Je werkgever kan ziektedagen als vakantiedagen aanmerken
De werkgever kan in sommige gevallen ziektedagen aanmerken als bovenwettelijke vakantiedagen.
Bepaalde werkgevers kiezen er bewust voor om ziektedagen als bovenwettelijke vakantiedagen te beschouwen, omdat zij willen dat hun medewerkers snel weer aan het werk gaan. Het aanmerken van ziektedagen als bovenwettelijke vakantiedagen kan hiervoor een extra stimulans zijn.
De afspraken hierover kunnen op twee momenten gemaakt worden:
- Bij ondertekenen van arbeidsovereenkomst
In sommige situaties wordt er bij het sluiten van de arbeidsovereenkomst een schriftelijke afspraak gemaakt over de inruil van ziektedagen tegen bovenwettelijke vakantiedagen. Deze afspraak kan vermeld staan in het arbeidsovereenkomst of cao.
- Bij ziekteverzuim
In het geval dat de werknemer ziek is, kan je als werkgever toestemming vragen om de bovenwettelijke vakantiedagen van de desbetreffende persoon om te laten zetten in ziektedagen. Let op! Een medewerker heeft het recht om dit niet te accepteren.
Tip: Voorkom ongeregeldheden door duidelijke afspraken te maken over ziekteverzuim. Stel hiervoor een verzuimprotocol op.
Veel gestelde vragen bovenwettelijk vakantiedagen
In Nederland kennen we het wettelijke en bovenwettelijke verlof. Wettelijk verlof bestaat uit wettelijk verplichte vakantiedagen. Deze worden vastgesteld op basis van het aantal uur dat je per week werkt. Je wettelijk verlof is dus 4 keer het aantal uren dat je per week werkt. Het bovenwettelijke verlof bestaat uit alle vakantiedagen bovenop het minimum aantal wettelijk verplichte dagen.
In de meeste cao’s staat of dat de werknemer een vrije dag heeft op een officiële feestdag. Ook staat er voor welke nationale feestdagen dit geldt. Hierbij geldt meestal dat deze vrije dagen niet in mindering worden gebracht op de verlofdagen van de werknemer.
Als je ziek bent bouw je gewoon wettelijke vakantiedagen op. Je hebt namelijk recht op evenveel vakantiedagen als je collega’s die niet ziek zijn geweest. Echter, voor de opbouw van je bovenwettelijke vakantiedagen, kunnen andere afspraken zijn gemaakt in je arbeidscontract of het geldende CAO.
Je werkgever mag verlof in sommige situaties weigeren. Bijvoorbeeld omdat de bedrijfsvoering door jouw verlof in grote problemen komt. Je werkgever kan dan een voorstel doen voor een andere periode, of de afstemming binnen de afdeling zelf laten regelen. Dit moet je werkgever binnen 2 weken aangeven nadat de aanvraag is ingediend.
Je werkgever moet dus wel een goede reden geven om je verlofaanvraag te weigeren. Doet hij dat niet? Vraag dan om een schriftelijke uitleg.
Je werkgever moet binnen twee weken reageren nadat je een vakantieaanvraag hebt ingediend. Wordt je vakantieaanvraag na 2 weken geweigerd? Dan mag je, wettelijk gezien, gewoon op vakantie gaan in de periode die je aangevraagd hebt, omdat je werkgever dan aan je verzoek gebonden is.
Je opgebouwde bovenwettelijke vakantiedagen kunnen vijf jaar geldig zijn. Het hang allemaal af van de wetten en regels in het land en de specifieke arbeidsovereenkomst of beleid van het bedrijf. Bij Sommige bedrijven is de geldigheid van de vakantiedagen verder ingeperkt. Kijk hiervoor in het personeelsregelement of je arbeidsovereenkomst.
Je wettelijke vakantiedagen die je in een opbouwjaar opgebouwd hebt, moet je binnen zes maanden na dat jaar opnemen. Een uitzondering hierop is wanneer je niet in staat bent geweest om vakantie op te nemen. Hierbij moet je bijvoorbeeld denken aan ziekte, zwangerschap en werkeloosheid.
