Het voorjaar is traditiegetrouw de periode van het jaar met de meeste feestdagen. Terwijl de meeste organisaties standaard gesloten zijn op verplichte vrije dagen, zoals Hemelvaartsdag en Pinksteren. Overwegen steeds meer werkgevers een flexibel feestdagenbeleid. Maar in hoeverre mag je als werkgever van de nationale feestdagen afwijken?
Flexibel feestdagenbeleid
Unilever stapte bijvoorbeeld al over op een flexibel feestdagenbeleid, met veel positieve reacties vanuit het personeel als gevolg. Medewerkers mogen 3 nationale feestdagen ruilen voor andere feestdagen. Om het simpel en laagdrempelig te houden, wordt dit niet systematisch vastgelegd. Wil een medewerker van de regeling gebruik maken? Dan moet hij of zij dit bespreken met de leidinggevende, zodat er duidelijkheid is over de bereikbaarheid en eventuele vervanging.
Vakbond FNV laat ook weten dat werknemers vaak steeds vaker om een ‘feestruil’ vragen. In cao’s waarin bijvoorbeeld Goede Vrijdag als vrije dag is opgenomen, kan dan geruild worden met bijvoorbeeld een vrije dag aan het einde van de vastenmaand.
Deze flexibiliteit kan ook nadelen hebben: niet iedereen is op dezelfde dag vrij, waardoor het kantoor open moet blijven.
Verplichte vrije dagen: hoe zit het precies?
Er is nergens wettelijk bepaald dat je als werkgever je werknemers verplicht vrij moet geven op bepaalde feestdagen. Maar ook al staat hier niets over in de wet, zijn er in cao’s vaak wel afspraken over gemaakt.
In de meeste cao’s staat dat de werknemer een vrije dag heeft op een officiële feestdag. Ook staat er voor welke nationale feestdagen dit geldt. Hierbij geldt meestal dat deze vrije dagen niet in mindering worden gebracht op de verlofdagen van de werknemer. Het hangt dus van je cao af of je een soort ‘feestdagen-keuzemenu’ aan kan bieden.
In de cao zorgvervoer en taxi staat bijvoorbeeld dat werknemers niet mogen werken op erkende feestdagen zoals Pasen en Pinksteren. Wel staat er bij dat de werknemer deze dagen – in overleg – mag ruilen voor niet-Nederlandse feest- en gedenkdagen.
Wat zijn de nationale feestdagen?
Nederland kent elf nationaal erkende feestdagen. Deze nationale feestdagen zijn geen verplichte vrije dagen. Deze feestdagen bestaan uit 3 ‘algemene’ dagen zoals Nieuwjaarsdag, Koningsdag en Bevrijdingsdag. Daarnaast zijn er 8 christelijke feestdagen: Goede Vrijdag, 1e en 2e Paasdag, Hemelvaart, 1e en 2e Pinksterdag en 1e en 2e Kerstdag.
Twee van deze dagen zijn altijd op een zondag (1e Paasdag en 1e Pinksterdag). Als werkgever zou je de overige feestdagen kunnen omzetten naar vrij op te nemen extra vakantiedagen.
Officiële feestdagen in Nederland 2023
| Feestdag | Datum feestdag |
|---|---|
| Nieuwjaarsdag | zondag 1 januari 2023 |
| Goede vrijdag | vrijdag 7 april 2023 |
| 1e paasdag | zondag 9 april 2023 |
| 2e paasdag | maandag 10 april 2023 |
| koningsdag | donderdag 27 april 2023 |
| Bevrijdingsdag | vrijdag 5 mei 2023 |
| Hemelvaartsdag | donderdag 18 mei 2023 |
| 1e pinksterdag | zondag 28 mei 2023 |
| 2e pinksterdag | maandag 29 mei 2023 |
| 1e kerstdag | maandag 25 december 2023 |
| 2e kerstdag | dinsdag 26 december 2023 |
| Oudjaarsdag | zondag 31 december 2023 |
Datums officiële feestdagen in Nederland in 2024
| Feestdag | Datum feestdag |
|---|---|
| Nieuwjaarsdag | maandag 1 januari 2024 |
| Goede vrijdag | vrijdag 29 maart 2024 |
| 1e paasdag | zondag 31 maart 2024 |
| 2e paasdag | maandag 1 april 2024 |
| koningsdag | zaterdag 27 april 2024 |
| Bevrijdingsdag | zondag 5 mei 2024 |
| Hemelvaartsdag | donderdag 9 mei 2024 |
| 1e pinksterdag | zondag 19 mei 2024 |
| 2e pinksterdag | maandag 20 mei 2024 |
| 1e kerstdag | woensdag 25 december 2024 |
| 2e kerstdag | donderdag 26 december 2024 |
| Oudjaarsdag | donderdag 31 december 2024 |
Schoolvakanties in 2023
Als je geen aparte regeling kunt maken voor het ruilen van feestdagen, kun je op andere manieren rekening houden met de diversiteit van je medewerkers. Bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat er voldoende flexibele arbeidskrachten beschikbaar zijn op bepaalde feestdagen, zodat medewerkers makkelijk vrij kunnen nemen.
| Vakanties | Regio Noord | Regio Midden | Regio Zuid |
|---|---|---|---|
| Voorjaarsvakantie | 25 februari t/m 5 maart 2023 | 25 februari t/m 5 maart 2023 | 18 februari t/m 26 februari 2023 |
| Meivakantie | 29 april t/m 7 mei 2023 | 29 april t/m 7 mei 2023 | 29 april t/m 7 mei 2023 |
| zomervakantie | 22 juli t/m 3 september 2023 | 8 juli t/m 20 augustus 2023 | 15 juli t/m 27 augustus 2023 |
| Herfstvakantie | 21 oktober t/m 29 oktober 2023 | 14 oktober t/m 22 oktober 2023 | 14 oktober t/m 22 oktober 2023 |
| Kerstvakantie | 23 december 2023 t/m 7 januari 2024 | 23 december 2023 t/m 7 januari 2024 | 23 december 2023 t/m 7 januari 2024 |
Bouwvak in 2023
Veel bouwbedrijven zijn tijdens de bouwval in het hoogseizoen gesloten. Tegenwoordig wordt de bouwvak niet meer centraal vastgesteld als een verplichte periode, maar in plaats daarvan worden er adviesdata gegeven. De werkgever kan nu zelf bepalen in samenspraak met de werknemers wanneer de bouwvakantie plaatsvindt. Kortom, een werkgever is dus niet meer gebonden aan de adviesdata en mag hier van afwijken.
| Regio | week | datum |
|---|---|---|
| Noord | 32-34 | 7 augustus t/m 27 augustus 2023 |
| Midden | 30-32 | 24 juli t/m 13 augustus 2023 |
| Zuid | 31-33 | 31 juli t/m 20 augustus 2023 |
Mag je als werkgever verplichte vrije dagen aanwijzen?
Maar hoe zit het dan als je juist wél op bepaalde dagen dicht wilt zijn? Mag je werkenemers dan aan verplichte vrije dagen houden? In principe mag de werknemer zelf bepalen op welke dagen hij of zij vakantiedagen opneemt. Als werkgever mag je wel collectieve vrije dagen aanwijzen, als dit overeenkomt met de cao. Bekende voorbeelden hiervan zijn de bouwvak en schoolvakanties.
Staan de dagen waarop je je kantoor wilt sluiten niet in de cao? Dan heb je instemming nodig van de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging, of je moet het opnemen in de arbeidsovereenkomst. Sommige bedrijven kiezen er bijvoorbeeld voor op standaard de dag na Hemelvaartsdag te sluiten. In AFAS kan de organisatie dan eenvoudig zo’n dag aan de sluitingstabel toevoegen. Dit geldt dan als vrije dag voor alle medewerkers.
Goed werkgeverschap
Als je geen aparte regeling kunt maken voor het ruilen van feestdagen, kun je op andere manieren rekening houden met de diversiteit van je medewerkers. Bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat er voldoende flexibele arbeidskrachten beschikbaar zijn op bepaalde feestdagen, zodat medewerkers makkelijk vrij kunnen nemen.
Verplichte vrije dagen FAQ
In Nederland is er geen wettelijk maximum aan het aantal verplichte vrije dagen dat een werkgever mag opleggen, maar er kan wel een vaste vakantieperiode zijn. Zo wordt in sommige sectoren de periode van alle vrije dagen vastgelegd. Dit wordt een collectieve vakantie genoemd. Voorbeelden hiervan zijn de bouw (bouwvak) en het onderwijs (schoolvakanties). In je arbeidsovereenkomst of cao staat of dit ook voor jou geldt.
Bevrijdingsdag wordt weliswaar als een wettelijke feestdag aangemerkt door de overheid, maar de werkgever/cao bepaalt of de werknemers vrij zijn. Echter, bij Bevrijdingsdag geldt dat in de meeste cao’s deze dag eens in de vijf jaar is opgenomen als een vrije dag. De eerste keer dat je weer vrij bent op deze dag is 5 mei 2025. Wil je weten of dit ook het geval is voor jou? Controleer dan even je eigen cao. Val je niet onder een cao, dan bepaalt de werkgever het.
