Verlof is een belangrijk onderdeel van het werkende leven. Maar wat houdt verlof precies in en wat zijn de regels die ermee gepaard gaan? In dit artikel vertellen we je alles over de verschillende soorten verlof die er zijn en de regels die hierbij komen kijken.
Wat is verlof?
Verlof is een periode waarin een werknemer met toestemming afwezig is van het werk. Dit kan betaald of onbetaald zijn, afhankelijk van de afspraken die hierover zijn gemaakt binnen het bedrijf of volgens wettelijke regelingen. Verlof verschilt van de algemene vrije tijd, zoals avonden en weekenden, waarin de werknemer vrij is van werkverplichtingen. Het doel van verlof kan variëren van rust en ontspanning tot het vervullen van persoonlijke verplichtingen of het deelnemen aan bijzondere gebeurtenissen in het leven van een werknemer.
Algemene regels
Er zijn verschillende wetten en regelingen die het recht op verlof bepalen en de voorwaarden waaronder het kan worden opgenomen. Enkele algemene regels die van toepassing zijn op verlof zijn:
- Werknemers hebben recht op een bepaald aantal verlofdagen per jaar, zoals vastgesteld in hun arbeidsovereenkomst, cao of wettelijke regelingen.
- Verlof kan worden opgenomen met goedkeuring van de werkgever, volgens de procedures die zijn vastgesteld binnen het bedrijf.
- Bij het opnemen van verlof moet de werknemer vaak een bepaalde termijn van tevoren aankondigen, zodat de werkgever tijd heeft om adequate vervanging te regelen.
- Werknemers behouden tijdens hun verlof recht op behoud van loon, tenzij anders bepaald door de wet of de arbeidsovereenkomst.
In de rest van dit artikel zullen we dieper ingaan op de verschillende soorten verlof die beschikbaar zijn voor werknemers en de specifieke regels die hierbij komen kijken.
Verschillende soorten verlof
Hieronder leggen we de meest voorkomende termen rondom verlof uit:
1. Wettelijk verlof
Wettelijk verlof omvat de verlofregelingen die zijn vastgelegd in de wetgeving, zoals de Wet Arbeid en Zorg (Wazo). Enkele voorbeelden van wettelijk verlof zijn:
- Zwangerschapsverlof en bevallingsverlof: dit verlof is bedoeld voor zwangere werknemers, waarbij zwangerschapsverlof voorafgaand aan de bevalling plaatsvindt en bevallingsverlof na de geboorte van het kind.
- Geboorteverlof: Ook wel bekend als vaderschapsverlof of kraamverlof. Dit verlof geeft de partner van de moeder recht op verlof bij de geboorte van een kind.
- Ouderschapsverlof: dit verlof stelt ouders in staat om tijd vrij te nemen voor de zorg van hun kinderen.
2. Bijzonder verlof
Bijzonder verlof, ook wel buitengewoon verlof genoemd, omvat verlof voor speciale gebeurtenissen die niet onder de wettelijke verlofregeling vallen. Enkele voorbeelden zijn:
- Verlof bij overlijden: wanneer een familielid overlijdt, kunnen werknemers bijzonder verlof opnemen om de uitvaart bij te wonen en zich bezig te houden met zaken rondom het overlijden.
- Huwelijksverlof: bijzonder verlof kan ook worden verleend voor het bijwonen van een huwelijk van een familielid.
3. Betaald verlof
Betaald verlof omvat alle verlofregelingen waarbij de werknemer recht heeft op behoud van loon tijdens de verlofperiode. Enkele voorbeelden zijn:
- Vakantieverlof: dit is het verlof dat werknemers opnemen voor rust en ontspanning, waarbij ze recht hebben op behoud van loon.
- Feestdagen: op feestdagen hebben werknemers vaak recht op betaald verlof, waarbij ze hun normale loon ontvangen terwijl ze niet werken.
4. Onbetaald verlof
Onbetaald verlof houdt in dat een werknemer vrij neemt van het werk zonder behoud van loon. Voorbeelden van onbetaald verlof zijn:
- Langdurend zorgverlof: werknemers kunnen langdurend zorgverlof opnemen om langdurig voor een ziek familielid te zorgen.
- Sabbatical: sommige werknemers nemen onbetaald verlof op voor een langere periode, bijvoorbeeld voor persoonlijke ontwikkeling of reizen.
Infographic: betaald vs. onbetaald
Bij sommige soorten wordt het loon volledig doorbetaald, bij sommige soorten deels en bij sommige verlofsoorten helemaal niet. In onderstaande infographic staan de verschillende regelingen op een rijtje:
Het is belangrijk voor zowel werkgevers als werknemers om op de hoogte te zijn van deze verschillende soorten verlof en de bijbehorende regels om ervoor te zorgen dat verlof op een juiste en rechtmatige manier wordt opgenomen. Hierna lichten we ieder van deze vier categorieën uitgebreider uit.
Wettelijk verlof
Wettelijk verlof omvat de verlofregelingen die zijn vastgelegd in de wetgeving, zoals de Wet Arbeid en Zorg (Wazo). Deze regelingen zijn bedoeld om werknemers te ondersteunen bij verschillende levensgebeurtenissen en om een balans te creëren tussen werk en privéleven. Hieronder staan we uitgebreider stil bij een aantal vormen van wettelijk verlof:
Zwangerschapsverlof en bevallingsverlof
Zwangerschapsverlof en bevallingsverlof zijn belangrijke vormen van verlof voor zwangere werknemers. Zwangerschapsverlof begint doorgaans enkele weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum en duurt minstens zestien weken. Tijdens deze periode heeft de zwangere werknemer recht op behoud van loon. Het bevallingsverlof begint op de dag van de bevalling en duurt minimaal tien weken. Na de bevalling kan het bevallingsverlof flexibel worden opgenomen over een periode van maximaal 30 weken.
Geboorteverlof
Geboorteverlof, ook bekend als vaderschapsverlof of kraamverlof, geeft de partner van de moeder recht op verlof bij de geboorte van een kind. Dit verlof duurt meestal één werkweek en is bedoeld om de partner de gelegenheid te geven om tijd door te brengen met het nieuwe gezinslid en de partner te ondersteunen tijdens de eerste dagen na de bevalling. Het geboorteverlof wordt volledig doorbetaald door de werkgever.
Ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof biedt ouders de mogelijkheid om tijd vrij te nemen voor de zorg van hun kinderen. Dit verlof kan worden opgenomen tot het kind acht jaar oud is en is bedoeld om ouders de kans te geven om meer tijd door te brengen met hun kinderen tijdens belangrijke momenten in hun leven. Denk aan de eerste schooldag of bijzondere gebeurtenissen. Ouderschapsverlof is in principe onbetaald, maar werknemers behouden wel hun recht op terugkeer naar hun baan na afloop van het verlof. Je hebt ook betaald ouderschapsverlof. Nieuwsgierig? Hier lees je er alles over.
Adoptieverlof of pleegzorgverlof
Werknemers die een kind adopteren of pleegouder worden, hebben recht op adoptieverlof of pleegzorgverlof. Dit verlof biedt de adoptie- of pleegouders de tijd om zich aan te passen aan de nieuwe gezinssituatie en om voor het kind te zorgen. De duur van het verlof kan variëren, maar bedraagt meestal maximaal zes weken. Tijdens het adoptieverlof of pleegzorgverlof ontvangen werknemers een uitkering vanuit het UWV.
Bijzonder verlof
Bijzonder verlof, ook wel buitengewoon verlof genoemd, biedt werknemers de mogelijkheid om verlof op te nemen voor speciale gebeurtenissen die niet onder de wettelijke verlofregeling vallen. Dit type verlof is bedoeld om werknemers de nodige ruimte te geven om belangrijke persoonlijke zaken bij te wonen of te regelen. Hieronder bespreken we enkele voorbeelden van bijzonder verlof:
Verlof bij overlijden
Verlof bij overlijden stelt werknemers in staat om tijd vrij te nemen om een begrafenis of crematie bij te wonen en om zich bezig te houden met zaken rondom het overlijden van een familielid. Dit kan bijvoorbeeld een ouder, partner, kind, broer of zus zijn. De duur van het verlof varieert afhankelijk van de relatie met de overledene en de specifieke omstandigheden, maar werkgevers zijn meestal bereid om flexibiliteit te bieden aan werknemers in deze moeilijke tijd.
Huwelijksverlof
Huwelijksverlof wordt verleend aan werknemers die gaan trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaan. Dankzij dit verlof kunnen werknemers de ceremonie bijwonen en zich voorbereiden op het huwelijk. De duur van het huwelijksverlof wisselt, afhankelijk van de afspraken binnen het bedrijf of de cao, maar het geeft werknemers de kans om te genieten van deze speciale gebeurtenis zonder dat ze zich zorgen hoeven te maken over werkverplichtingen.
Jubileumverlof
Sommige werkgevers bieden jubileumverlof aan werknemers die een bepaald aantal jaren in dienst zijn. Dit verlof wordt vaak toegekend bij bijzondere jubilea, zoals het 25-jarig dienstverband. Het geeft werknemers de mogelijkheid om hun prestaties en toewijding aan het bedrijf te vieren en om te genieten van een welverdiende pauze van het werk.
Calamiteitenverlof
Calamiteitenverlof, ook wel kort verzuimverlof genoemd, kan worden opgenomen in geval van dringende persoonlijke problemen of noodgevallen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een plotselinge ziekte van een familielid, een bevalling van de partner of een onverwachte gebeurtenis die onmiddellijke aandacht vereist. Werknemers hebben recht op calamiteitenverlof om deze situaties aan te pakken en kunnen rekenen op begrip en ondersteuning van hun werkgever.
Betaald verlof versus onbetaald verlof
Betaald verlof
Betaald verlof biedt werknemers de mogelijkheid om tijd vrij te nemen van hun werk met behoud van loon. Dit soort verlof kan verschillende vormen aannemen en wordt vaak gebruikt om werknemers te belonen voor hun inzet en om hen de kans te geven te rusten, te herstellen en een gezonde balans tussen werk en privéleven te behouden.
Werknemers kunnen betaald verlof gebruiken voor verschillende doeleinden, waaronder:
- Vakantie: het opnemen van betaald verlof voor vakantie is een manier voor werknemers om te ontspannen, te genieten en nieuwe energie op te doen. Bovenwettelijke vakantiedagen vallen ook onder deze categorie, waarbij werknemers extra verlofdagen ontvangen bovenop de wettelijk vastgestelde vakantiedagen.
- Ziekteverlof: betaald ziekteverlof stelt werknemers in staat om tijd vrij te nemen om te herstellen van ziekte of letsel, zonder zich zorgen te hoeven maken over inkomensverlies.
- Feestdagen: sommige werkgevers bieden betaald verlof op nationale of religieuze feestdagen, waardoor werknemers de kans krijgen om deze dagen met hun familie door te brengen.
Onbetaald verlof
Onbetaald verlof biedt werknemers de mogelijkheid om tijd vrij te nemen van hun werk zonder behoud van loon. Hoewel het niet gepaard gaat met directe financiële compensatie, kan onbetaald verlof waardevol zijn voor werknemers die extra tijd nodig hebben voor persoonlijke zaken of om speciale gebeurtenissen bij te wonen. Hier zijn enkele situaties waarin werknemers gebruik kunnen maken van onbetaald verlof:
- Langdurige reizen: werknemers kunnen onbetaald verlof opnemen om uitgebreide reizen te maken, zoals wereldreizen of langdurige vakanties.
- Persoonlijke ontwikkeling: sommige werknemers gebruiken onbetaald verlof om zich te concentreren op persoonlijke ontwikkeling, zoals het volgen van opleidingen of cursussen.
- Zorgverantwoordelijkheden: werknemers kunnen onbetaald verlof opnemen om te zorgen voor zieke familieleden of om andere zorgverantwoordelijkheden op zich te nemen.
- Speciale gelegenheden: onbetaald verlof kan ook worden gebruikt voor het bijwonen van belangrijke familie-evenementen, zoals bruiloften of jubilea.
Hoewel onbetaald verlof werknemers de flexibiliteit geeft om tijd vrij te nemen wanneer dat nodig is, is het voor werknemers aan te raden om zich bewust te zijn van de financiële implicaties van deze beslissing.
Op de hoogte blijven over verlof met Salure's Community Notes
Krijg handige administratieve tips en blijf op de hoogte van onze evenementen. Ontmoet ons persoonlijk en blijf geïnformeerd en geïnspireerd over verlofregelingen! Schrijf je nu in voor Salure’s Community Notes.
